Lastenverzwaring als laatste redmiddel bij aankomende bezuinigingen

We staan voor andere financiële tijden en we betreuren het dat we onze hoge reserves niet eerder hebben ingezet om lasten te verlagen of meer in economische infrastructuur te investeren. Nu zullen onze reserves snel slinken van 71 miljoen naar 5,3 miljoen euro. VVD Ede maakt zich zorgen over de kosten van woningbouw en wil antwoorden over hoe we de bouw, ook in de nabij toekomst niet laten vast laten lopen. We moeten strakkere financiële kaders stellen en bezuinigingen eerder doorvoeren, zodat we inwoners en ondernemers niet hoeven te confronteren met belastingverhogingen. Het nieuwe zwembad moet daarom nu van tafel. Wij blijven ons inzetten voor een financieel gezond Ede.

Helaas is ons amendement om de investering voor het nieuwe zwembad uit te stellen tot er een goede business case ligt en we het geld beschikbaar hebben niet aangenomen. Kennelijk moest het project er toch doorheen worden geduwd door de coalitiepartijen SGP, Christenunie, CDA, Gemeentebelangen en PvdA voordat er bezuinigd moet worden.

Nu maar eens bekijken of er echt geen 'heilige huisjes' zijn (zoals het college steeds beloofde) en dit project ook weer op tafel ligt als we keuzes moeten maken om te bezuinigen...

Lees hier de beide bijdrages van Thimo Harmsen bij de eerste en tweede termijn van de perspectiefnota:


Eerste termijn - 27 juni

Voorzitter,

Er komen andere financiële tijden aan.

In de aankomende jaren gaan we nog vaak terugdenken aan de jaren hiervoor, waar we zeer hoge reserves hebben opgebouwd. VVD Ede had graag gezien dat we het algemene lastenbeeld toen hadden verlaagd, of dat we meer geïnvesteerd zouden hebben in onze economische infrastructuur. U herinnert zich vast onze moties die hiertoe opriepen….

Nu gaan we een hele andere toekomst zien: we gaan onze algemene reserves opeten. En dat ook nog eens angstwekkend snel. We gaan de broekriem pas later aanhalen en gebruiken onze reserves om de ‘vette’ plannen (de ambities) grotendeels nog wel door te zetten en te betalen. En daarmee gaan we van onze gespaarde 71 Mio (1-1-24) naar 5,3 Mio (eind 2028). En dat is ver onder onze eigen norm. Ik wens het volgende college dus nu al veel succes. Zij zullen echt moeten werken met een smalle beurs, zonder ruimte voor ambities.

Zo kun je onze gemeente toch eigenlijk niet achterlaten?

Hoe zouden we in de toekomst moeten omgaan met de zeer noodzakelijke bouw van woningen die we ook dan nog zeer hard nodig hebben? Ondanks dat VVD Ede al een aantal keer heeft gevraagd om de raad te laten zien aan welke knoppen gedraaid kan worden om de kosten van huizenbouw te beïnvloeden, hebben we hier nog niets van teruggezien. En nu staan we voor het blok. Het uitbreiden van onze woningvoorraad kost steeds meer geld en zoals gemeld vindt VVD Ede dat een enorme zorg. We kunnen deze machine niet vast laten lopen.

Vandaar de vraag:

‘Als we onze 30% sociale woningen aanpassen naar 25%, wat zou dat doen dat met de gemeentelijke kosten en de aantallen woningen? Graag een reactie van het college.

Voorzitter, we staan op het punt om het college nieuwe financiële kaders mee te geven zodat het college deze kan verwerken in de begroting richting het einde van het jaar. Een belangrijk moment dus.

Omdat we in de afgelopen jaren geen lasten hebben verlaagd, toen de zon scheen, hebben we nog meer moeite om het voor onze inwoners en ondernemers beter te maken in de aankomende periode. VVD Ede zal echter blijven kiezen voor een beleid dat de lasten niet onnodig verzwaard en het liefst zelfs verlaagd, al was het maar na inflatiecorrectie.

Helaas zien we in de perspectief nota (blz 38) dat het makkelijke antwoord ‘verhogen ozb’ alweer bovenaan staat en bovendien als eerste maatregel wordt voorgesteld. Het mag duidelijk zijn dat VVD Ede hier echt anders over denkt.

Ook verwacht het college forse toename van kosten, zoals het ‘sociaal domein’, bouwkosten en openbare ruimte. Voorzitter, het is duidelijk; We ontkomen niet aan ombuigingen. Een mooi woord voor bezuinigingen.

Als we iets meer naar de cijfers kijken zien we ambities op sommige punten in de knoop lijken te komen. Neem bijvoorbeeld de 30 Mio die we voor de omgevingsvisie hadden gereserveerd. Dit lijkt met een nieuwere ruime invulling niet voldoende en dat betekent ‘een nieuwe integrale afweging’.

Kan het college aangeven hoe ze dat voor zich zien? Een hele hoop PM posten én een hele hoop ambities en maar 13 tot 16 Mio beschikbaar.

Is de pas vastgestelde omgevingsvisie nu al achterhaald?

VVD Ede vindt dat we nu al strakkere financiële kaders moeten aangeven om te verwerken in ons beleid en is daarom met een stofkam door de mutaties gelopen.

Opvallend is de jeugdzorg. Tijdens de behandeling van de programmarekening vroeg ik al aan de wethouder of hij alles op alles wilde zetten om hier betrouwbaarder te worden.

Hoe kan dat nu zo extreem uit de pas lopen? Waarom krijgen we deze kosten zo slecht onder controle?

Tientallen miljoenen verdwijnen uit de algemene reserve en ik zie wel bezuinigingen in de verdere toekomst. Lees ‘het volgende college’.

Wat gaan of kunnen zij dan wél doen, dat nu niet gebeurt vraag ik het college?

Het liefst in de vorm van een memo, waarin hierin in detail wordt ingegaan.

Een hoop geld gaan we toevoegen aan informatie veiligheid, data gedreven werken, AI en het algoritme register. VVD Ede heeft hier een paar jaar geleden aandacht voor gevraagd, maar snapt niet dat dit zoveel geld moet kosten. Automatisering moet toch geld opleveren, zou je zeggen.

Waar zit de toename van efficiency, vraag ik het college. Zien we de nieuwe CDO alleen als kostenpost?

De stadspas, een relatief laag bedrag maar toch.

Wat gaan we hier nu mee winnen? Hoe wordt deze ingezet? Wie accepteert deze pas als betaalinstrument, welke techniek wordt hiervoor gebruikt? Is hier sprake van een kortingskaart, een pre-paid kaart, een EMV kaart? Hoe zit dit met fraude-preventie?

Kortom is dit middel niet veel te groot voor de doelstelling?

Ten slotte nog waar ik mee begon: we eten de spaarpot leeg door veel projecten door te zetten, waar de begroting te weinig ruimte voor heeft. Of het nu om sport, bibliotheken of scholen zijn, we pakken flink uit.

Maar een opvallende is en blijft het nieuwe zwembad. Nog steeds niet voldoende onderbouwd, terwijl de raad het college daar toch echt om heeft gevraagd. De raad, en laat ik alleen voor mijn fractie spreken, voelt zicht niet serieus genomen. Maar de conclusie lijkt me nu wel duidelijk: dat zwembad moeten we echt parkeren!

Ik ga ervan uit dat vanuit dat deze logica ook langzaam is ingedaald bij het college, maar voor de zekerheid: graag een bevestiging.

Om mijn bijdrage positief te besluiten: Prima dat we inzetten op de toepassing van de Wet Bibob. Dit is belangrijk omdat we in onze gemeente graag ruimte maken voor goede, gezonde bedrijven, ondernemers die het beste voorhebben met Ede!

Laten we ruimte maken voor ondernemers en inzetten op een financieel gezond Ede, met mooi werk, waar het goed wonen is!

We hebben dus op een hoop onderwerpen wat reflectie nodig van het college. Die zat namelijk wat minder in de mid-term review. Zelfs in het hoofdstuk reflecties zat geen reflectie…. Vandaar, nu, deze nieuwe kans.

Kunt u daar nog even op reflecteren?

Voorzitter, tot zover….


Tweede termijn - 11 juli

Voorzitter,

Er komen andere financiële tijden aan.

Op zo’n vooravond van ombuigingen denk ik toch steeds vaker: hadden we die lasten voor inwoners en ondernemers maar verlaagd toen de zon scheen. Maar helaas kreeg VVD Ede daar toen niet de handen voor op elkaar in uw raad.

Nu maakt VVD Ede zich ernstige zorgen voor aankomende jaren, immers de knop ‘lastenverhoging’ is alweer genoemd. Het college heeft dit afgelopen jaar ook al gedaan met maar liefst bijna 10%!

Wél heeft de raad zich eerder uitgesproken dat lastenverhoging pas kan worden voorgesteld indien alle opties voor kostenverlagingen zijn bekeken.

Vandaar dat VVD Ede mede-indiener is van de motie waarbij wordt gevraagd in ieder geval geen extra verhoging van lokale lasten door te voeren in 2025, en dit dus ook niet mee te nemen in de discussies over ombuigingen.

Verder wil VVD Ede zien welke ombuigingsopties er zijn. Laten we eens starten met een lijst, los van politieke kleur, zodat we daar als raad goed over kunnen meedenken. We dienen hiertoe ook een motie mee-in.

Tenslotte het nieuwe zwembad, een duur en groot project. VVD Ede dient een Amendement in waarbij we het besluit, om de perspectiefnota vast te stellen, uitbreiden met de beslispunten.

Het dictum luidt:

De gemeenteraad besluit om een beslispunt toe te voegen:

1. De Perspectiefnota 2025 - 2028, met uitzondering van de gelden voor de uitbreiding overdekt zwemwater, vast te stellen als vertrekpunt voor het opstellen van de Programmabegroting 2025 - 2028.

3. De kredieten beschikbaar te stellen conform bijlage 4 van de Perspectiefnota 2025 -2028, met uitzondering van de gelden voor de uitbreiding overdekt zwemwater.

Dit zwembad is gewoon te duur en de kosten zijn nog lang niet genoeg onderzocht.

Voorzitter, tot zover…