Voorzitter,
Inleiding
De programmabegroting ligt opnieuw voor ons. Een knap stuk werk waaraan door velen, de
verantwoordelijk portefeuillehouder, college en ambtelijk apparaat, hard is gewerkt.
Sinds de crisis in 2008 is er door het bedrijfsleven stevig bezuinigd. Ook het
gemeentebestuur heeft de broekriem behoorlijk moeten aanhalen. Mede daardoor lukt het
de lokale lasten voor inwoners niet verder te laten stijgen (behoudens indexering). Optisch
een goed resultaat, maar wel met een venijnig addertje onder het gras. Door de
voorgenomen precarioheffing op leidingen kan de Edenaar straks behoorlijk extra belast
worden in zijn portemonnee.
Deze extra inkomsten (precario) vallen straks neer in het Investeringsfonds Impuls Ede om
impulsinvesteringen te verrichten.
Bij een impuls is het nadeel, dat niet altijd voldoende tijd wordt genomen om goed door te
denken voor een juiste beslissing. Met als direct gevolg géén doelmatige inzet van publieke
middelen. Onvoldoende zijn wij ons ervan bewust dat de gemeente een non-profit
organisatie is en iedere euro die extra wordt uitgegeven de inwoner zelf financiert.
De vluchtelingenproblematiek missen wij in deze begroting, een actueel landelijk thema.
VVD is van mening dat onze gemeente hierin verantwoordelijkheid moet tonen en
vluchtelingen moet opvangen. Dit heeft geldelijke gevolgen. Hoe wordt de raad hierin
betrokken en op wat voor termijn komt hier duidelijkheid in?
Werkgelegenheid
Een punt van zorg in onze gemeente blijft werkgelegenheid.
Voor bestaande werkgelegenheid zien wij een krimp mede door de opkomst van robots en
het wegsnijden van managementlagen. Dit blijft niet zonder gevolgen voor onze
beroepsbevolking, met name de lager- en middelbaar geschoolden. Vervangende
werkgelegenheid is dus geboden.
Recreatie en toerisme zijn dominant in onze gemeente. "Visit Veluwe" verzorgt sinds kort
marketing en promotie voor Ede. VVD bepleit om nog meer mee te liften op Gelderse
Streken. In hoeverre zijn wij in staat de toeristen, van bijvoorbeeld Schiphol, naar de Veluwe
te halen? Ook liggen er kansen bij onze buurlanden Duitsland en België. Welke stimulerende
rol neemt de gemeente hierin?
In visie 2025 geven de thema's food en duurzaamheid een belangrijke focus. Het zoeken
naar synergie klinkt zo logisch. De theorie is echter weerbarstiger dan de praktijk. Hoe ziet
het college concreet de samenhang tussen AgroFood, Kennis As en de integratie met
bedrijventerreinen (werklocaties)? Op welke wijze wil het college elkaar gaan versterken en
wie zijn dan elkaar?
Een belangrijke vraag is ook, of het huidige vestigingsbeleid van onze gemeente niet te
weinig onderscheidend is? Wat gaat de gemeente doen om zich sterker te profileren op
AgroFood?
Gezondheidszorg in onze gemeente biedt werkgelegenheid aan bijna 11.000
arbeidsplaatsen. Het is de grootste bedrijfstak (bijna 20% van het totaal). Welke kansen ziet
het college hier liggen om deze bedrijfstak door te ontwikkelen?
Duurzaamheid
In de ranking van duurzame gemeentes in Nederland staat Ede niet erg hoog. Om bij de
eerste vijftig gemeentes van Nederland te behoren zal het college meer lef moeten tonen
en pro-actief meer budget moeten inzetten. Met alleen verleidingsmaatregelen gaan wij
het niet redden. Dit betekent dus innovaties bovengemiddeld stimuleren en in het ergste
geval zelfs sturen.
VVD is groot voorstander om nieuwbouw energie-neutraal te bouwen, de zogenaamde "nul
op de meter woningen". Hoe kijkt het college aan tegen verplichte opname van dit
uitgangspunt in bouwbesluiten? Is communicatie aan onze inwoners toereikend over wat de
mogelijkheden zijn voor onze bestaande woningvoorraad? Is de begroting duurzaamheid
van 5 ton wel voldoende?
Sociaal domein
Op dit moment zit de gemeente volop in de transformatie van zorg en welzijn. De
gemeenten hebben te dealen met een grote bezuinigingsopgave van het Rijk. VVD steunt
dit idee. We willen immers zorg en welzijn ook voor de volgende generaties betaalbaar
houden.
VVD wil onze inwoners die écht zorg nodig hebben, zorg kunnen bieden. Want wat ons
betreft zakt niemand door het ijs.
Het college informeerde ons vorige maand over de verwachte onder uitputting van de
middelen voor maatschappelijke ondersteuning. Dus er lijkt – ondanks de bezuinigingen
vanuit het Rijk – geld over te zijn. De teller staat op ruim € 2,7 miljoen. Kan het college
garanderen dat íedere euro die bedoeld is voor de zorg ook daadwerkelijk terecht komt in
de zorg? Bij díe mensen die het ook écht nodig hebben?
De gemeente is ook verantwoordelijk geworden voor alle Jeugdzorg. Voor het melden en
opvolgen van kindermishandeling en huiselijk geweld is een projectorganisatie ingericht,
genaamd “Veilig Thuis”. VVD vraagt zich af of de gemeente 100% haar
verantwoordelijkheid op dit terrein kan nemen: wordt de wethouder PER DIRECT op de
hoogte gesteld van meldingen en crisissituaties? Kan de wethouder aangeven of de
processen helder zijn en de regie goed belegd is in deze nieuwe situatie? En of de
wachtlijsten voor hulp zijn weggewerkt?
Tot slot over dit thema. Wij lezen geregeld over verwarde mensen die op straat rondlopen.
Mensen die niet goed in staat zijn zelfstandig te wonen, vaak psychiatrische hulp nodig
hebben of een vorm van dementie hebben. VVD wil dat de gemeente dit proactief oppakt.
Kan het college aangeven hoe zij van plan is dat te doen?
Levendig Centrum
Aldi, Albert Heijn en binnenkort dierenspeciaalzaak 't Guppy trekken uit de binnenstad naar
de periferie. Daar zijn de huisvestingskosten per m2 lager. De omzet van internetaankopen
in de retail zal blijven groeien. Het ooit levendig centrum van Ede loopt langzaam maar
zeker leeg. Is dit tij te keren? De betrokken wethouder zet zich enorm in voor het centrum.
Dit is bijzonder te waarderen.
Laten wij ons als gemeentebestuur meer oriënteren van buiten naar binnen bij andere
overheden die ons reeds voor gingen. Als voorbeelden hebben wij eerder dit jaar al
genoemd de plaatsen Zaanstad en Potsheim.
Minder winkels = minder consumenten = minder parkeren = minder openbaar vervoer.
Dit is de weg naar de negatieve spiraal. Deze spiraal keren kan niet alleen door overleg met
de meest betrokken stakeholders (retailers, horeca, pandeigenaren, inwoners, etc.). Maar
daar zal ook een smeermiddel aan toegevoegd moeten worden. Dat betekent het
beschikbaar stellen van financiële middelen.
Op dit moment is de focus erg gericht op Ede Centrum. Maar we hebben natuurlijk nog
meer retail in Ede. Denk aan de wijkwinkelcentra of de buitendorpen. Ook het nieuwe
stationsgebied in “wording” met haar specifieke winkelgebied, WFC en De Fietser. Dit
wordt een grote concurrent van bestaande horeca en retail.
VVD is voorstander van een integrale benadering van de gehele detailhandelsstructuur en
wil kwalitatieve keuzes maken. Of laat het college weer de oren hangen naar
projectontwikkelaars, die hun eigen investeringsprojecten rendabel willen maken?
Burgerparticipatie
VVD is er van overtuigd dat burgerparticipatie een vast onderdeel van het beleid moet zijn
in onze gemeente. De overheid en de politiek moeten ‘loslaten als het kan en sturen wanneer
dat nodig is’. Bij een eerste aanzet daartoe is gebleken dat we daar in Ede niet goed mee
omgaan.
Het mEdemaken project is een debacle geworden, ondanks alle goede bedoelingen. Veel geld
is helaas verdampt. De procesbegeleiders zijn zelfs zo ver gegaan dat ze eigen ideeën als
uitkomst van het mEdemaken project presenteren. Van het plan van zogenaamde
wijkwethouders is niets terecht gekomen. Gaan de ambtenaren in 2016 zich nu voorbereiden
op "heel Holland bakt"? Hoe moeten we dat zien?
Wij zijn voorstander om het speerpunt “Burgerparticipatie” te blijven benoemen en daar
inhoud aan te geven met behulp van een oud "credo" van Maria Montessori: (..) “Help mij
het zelf te doen”. Steeds meer mensen nemen het initiatief om samen maatschappelijke
vraagstukken op te lossen. VVD juicht dit toe en vindt het belangrijk om inwoners in een
vroeg stadium te betrekken bij besluitvorming, dat geldt ook voor de
vluchtelingenproblematiek.
Wel moet vooraf goed helder zijn wat we verwachten van de inwoners en wat de rol van de
gemeenteraad uiteindelijk nog zal zijn. VVD pleit daarom voor heldere kaders vooraf, zodat
burgerparticipatie ook écht iets gaat opleveren.
Hoe kijkt het college aan tegen de zienswijze van de VVD en wat gaat zij doen om de
effectiviteit te verbeteren?
Samenvatting
Samenvattend: De VVD neemt de positieve grondhouding aan met de programmabegroting
2016-2019. Wel is de VVD benieuwd naar de antwoorden op de vragen die wij gesteld
hebben aan het college. Wij zullen een definitief besluit nemen na de tweede termijn.
Voorzitter, dank u wel.