"Geachte voorzitter,
Vanuit de VVD Ede deze keer geen vergezichten naar 2039 of een uitgebreide politieke beschouwing. Dat hebben we immers al gedaan bij de perspectiefnota en deze begroting is een doorvertaling van wat we daar al hebben besproken. Nee voorzitter, gewoon een analyse van de veranderingen die we in dit document aantreffen.
Voor de VVD zijn twee zaken daarin heel belangrijk:
- Begroten we consistent en boeken we alle voor- en nadelen correct in?
- Blijven we ons houden aan de afgesproken normen en voeren we daarmee duurzaam financieel beleid?
Voorzitter, laat ik bij het eerste beginnen.
Consistent begroten
Na behandeling van de perspectiefnota is een aantal zaken verder uitgewerkt, zijn we doorgegaan met de uitvoering van ons beleid binnen de programma’s en heeft de gemeente de zogenaamde ‘septembercirculaire’ ontvangen (een laatste correctie op het geld dat we vanuit het Rijk krijgen).
Dit alles heeft geleid tot een verdere, helaas negatieve, bijstelling van de begroting en bijbehorende reservepositie van onze gemeente, maar daar kom ik zo nog even op terug.
Bij de septembercirculaire blijkt dat we naar verwachting in 2020 t/m 2023 extra geld ontvangen tussen de 1-1,4M per jaar. In de begroting passen we echter direct een correctie toe op dit bedrag om de mogelijke negatieve gevolgen van de daling van de aardgasbaten op te vangen. De VVD kan zich zeker vinden in het mechanisme om de te verwachte uitgaven direct mee te nemen in de begroting, mits je het consequent doorvoert. Dan geef je het geld immers ook niet per ongeluk uit en heb je later ook geen probleem.
In de begroting blijkt echter dat we dit mechanisme niet zo consequent doorvoeren. Een tweetal voorbeelden met substantiële impact:
- We weten nu al dat we kosten moeten maken voor de Regiodeal van ongeveer 125k. Deze worden wel vermeld, maar niet opgenomen bij de actualisatie.
- Een ander voorbeeld is de Japanse Duizendknoop. Vanwege de wijze waarop provinciale subsidie wordt toegekend, weten we al dat wij geen extra geld krijgen. Dit boeken we netjes in voor 2019, maar de bedragen voor 2020, 2021 en 2022 (een totaalbedrag van 380k) nemen we niet op de in de begroting.
Nou zouden we er natuurlijk voor kunnen kiezen om de 286k, die we in 2019 minder besteden binnen het Impulsfonds, te laten vrijvallen in de begroting, maar het gaat ons er met name om dat we consequent begroten.
Kan het college ons uitleggen waarom we het in deze begroting op deze manier hebben ingeboekt en geen consistente lijn van begroten hanteren? Hoe gaan we dat in de toekomst voorkomen?
Duurzaam financieel beleid
Dan, voorzitter, kom ik graag terug op ons tweede punt en dat is het duurzaam financieel perspectief. Het is wat de VVD Ede betreft goed om te zien dat we, zoals we eerder ook al aangaven bij de perspectiefnota, ruimte houden voor onze ambities en toch geen lastenverzwaring voor onze inwoners hoeven door te voeren (zoals in vele omliggende gemeenten wel gebeurt).
Natuurlijk zien wij als VVD ook dat we de onderkant van de door de raad vastgestelde bodem van onze reserve naderen en dat onze solvabiliteit rond (maar soms ook al onder) de door ons vastgestelde grens schommelt. Sommigen maken zich hier zorgen over. Maar is dat wel zo slecht? Moeten we er niet gewoon voor zorgen dat we blijven investeren in onze inwoners en bedrijven?
Uiteraard moeten we ook onze risico’s kunnen afdekken, maar daarvoor hebben we nou juist deze normen gesteld. En ja, er zijn risico’s die nog steeds heel moeilijk in te schatten zijn (zoals de PAS), maar wij hopen dat bij de komende perspectiefnota meer zicht is op de omvang van deze risico’s zodat we realistische voorzieningen kunnen treffen indien noodzakelijk.
Nog wel een kleine slotopmerking. In de begroting staat benoemd dat we slechts een ‘fractie’ van de norm afwijken ten aanzien van onze solvabiliteit. We zijn heel benieuwd wanneer het college het percentage wél substantieel vindt, als we in 2023 toch 3% afwijken van de norm…
Tot slot, voorzitter, vielen ons nog een aantal andere zaken op.
Sport en bewegen
Allereerst komt er volgend jaar een nieuw sportakkoord, maar zien we ook dat er geen extra geld voor sport wordt uitgetrokken, anders dan voor onderhoud, renovatie en de nieuwe gymzaal op de ENKA. Betekent het dat we extra ambities, om bijvoorbeeld meer mensen aan het bewegen te krijgen, kunnen realiseren binnen de bestaande middelen? Graag een reactie van het College.
Bedrijventerreinen
Vervolgens, de bedrijfsterreinen. Iedereen weet dat er in onze gemeente schaarste is op het gebied van bedrijfsterreinen. De begroting laat ook zien dat er diverse ontwikkelingen plaatsvinden, maar deze zijn allemaal heel specifiek: de Klomp (food gerelateerde bedrijven voor voedselproducerende en -verwerkende bedrijven in de zwaardere milieucategorie), Food & Innovation District (voor food gerelateerde bedrijven) en bij de uitbreiding van de Kievitsmeent (alleen circulaire bedrijven). Voor het “normale” MKB is schijnbaar geen plek meer in Ede, maar dat MKB zorgt nog steeds wel voor de meeste werkgelegenheid. Wanneer wordt de uitbreiding aan de zogenaamde ‘regiotafel’ besproken en wordt het geen tijd dat het college in actie komt?
Verder zien we dat de lasten en baten bij de bedrijventerreinen bijna gelijk zijn. Het lijkt nu net alsof we in deze tijd van schaarste helemaal geen winst maken bij de ontwikkeling van onze bedrijventerreinen en dat lijkt ons toch wel heel bijzonder. Zien wij hier iets over het hoofd?
Op dit punt zouden we als laatste nog graag wat extra aandacht willen vragen voor goede bereikbaarheid van onze bedrijventerreinen. Dat wordt niet specifiek benoemd als subdoel in de begroting, maar zouden we graag toegevoegd hebben. Kan het college dat toezeggen?
Wonen
Ten aanzien van wonen hebben we ook een aantal opmerkingen. Het aantal gerealiseerde goedkope woningen is wel heel erg laag in onze gemeente. Hoe gaan we er nu voor zorgen dat we meer goedkope woningen bouwen? En kunnen we nog iets met de verruiming door het Rijk van de mogelijkheden om flexibele woningen te bouwen? Helpt dat ons in ieder geval niet op de korte termijn?
De landelijke referentiewaarde van 32,5% sociale woningen op het totaal is in Ede niet (en misschien wel nooit) realistisch gebleken (en de vraag is of dat sowieso wel nodig is voor onze gemeente), maar we praten in de raad nog steeds wel vaak over de 30-30-30 verdeling. Wordt het niet verstandig om de gekozen (realistischer) streefwaarde van 2020 (te weten 22%) te gaan hanteren als toekomstige norm voor onze gemeente? Dan kunnen we daar mogelijk ook scherper op gaan sturen.
Brandweer
Als laatste punt hebben we nog twee opmerkingen over de brandweer. Op de eerste plaats gaan we in Ede-centrum over naar een 24u dienst. Dit kost uiteraard geld. Waarom is daar niet alvast een voorziening voor opgenomen in de begroting?
Op de tweede plaats hebben wij vernomen dat er een discussie speelt over de veranderingen in regelgeving waardoor de brandweervrijwilligers mogelijk loon, in plaats van de huidige vergoeding, moeten gaan ontvangen. Dit zou een enorme impact kunnen hebben op de begroting (wij zijn als gemeente immers verantwoordelijk voor deze kosten), maar ook op de positie van vrijwilligers binnen de brandweer. Als VVD waarderen wij de inzet van onze brandweervrijwilligers enorm en hopen dat deze onzekerheden snel worden weggenomen. Kan het college inzicht geven hoe zich dit in Ede ontwikkelt en wanneer wij de eventuele financiële consequenties inzichtelijk kunnen krijgen?
Wij zien uit naar de beantwoording van het college.
Dank u wel"
Bijgevoegd een aantal nuttige links:
Programmabegroting - https://ede.begroting-2020.nl/
Raadsvergadering - https://ede.raadsinformatie.nl/bijeenkomst/535024