De landelijke opgave
Kijk je nu naar de landelijke opgave voor Nederland, dan heeft het westen veel meer zon en wind dan het oosten. Het is dan ook geen geheim, dat ik geen voorstander was van de RES toen we hier de eerste keer over spraken met toenmalig portefeuillehouder Lex Hoefsloot. Want wat was het geweldig geweest als deze landelijke uitdaging ook op landelijk niveau zou zijn opgepakt. Met wind op zee en innovatieve oplossingen als kleine moderne kerncentrales, thoriumreactors en waterstof opslag.
Diverse VVD-fracties in andere gemeenteraden hebben dit onderschreven door afgelopen maand expliciet een beroep te doen op de partijen aan de formatieonderhandelingstafel om (en ik citeer): "Regie te nemen op dit ontzettend belangrijke dossier. Om weeffouten te herstellen en te komen met een langetermijnstrategie op energie-opwek in Nederland, in plaats van het over de schutting te gooien bij RES-regio’s die los van elkaar en op (te) kleine schaal invulling pogen te geven aan de opgave die ze van het Rijk hebben gekregen".
Onze regio Foodvalley
Nu moeten wij in onze RES-regio Foodvalley proberen om onze inwoners warm te laten lopen voor windmolens en zonnevelden in onze gemeente. De windmolens op de Noordzee en de kerncentrale in Borssele, doen niet mee voor ons. Qua bijdrage in duurzaam opgewekte energie in Foodvalley is het verschil tussen de acht verschillende gemeentes groot. Ede levert als grootste gemeente ook de grootste bijdrage.
Voor VVD Ede is het belangrijk dat onze raad gaat over wat er in onze gemeente gebeurt. Het kan niet zo zijn dan in een gelegenheidsgremium als RES Foodvalley, besluiten worden genomen over onze gemeente, zonder dat we daar als raad mee hebben ingestemd. Daarop zijn we extra alert geweest.
Onze eigen gemeente
Vanuit de VVD hebben we vanaf het eerste moment aangegeven dat wat ons betreft de kaders voor de RES voor onze gemeente al democratisch zijn vastgelegd in het coalitieakkoord. Te weten: 4 nieuwe windmolens en 50 ha grondgebonden zonnevelden. Dat was al het voornemen van onze raad in 2018, dat staat nu in RES 1.0 en we hebben nog 9 jaar de tijd om dat te realiseren. Alleen de 7 ha zon op restgronden is nieuw maar ook haalbaar wat ons betreft.
Als VVD Ede kunnen we instemmen met de RES 1.0 zoals deze nu voor ons ligt.
Maar…
Laten we dan wel vasthouden aan de principes die daarin genoemd worden. Opmerkingen als 'strikte toepassing van de zonneladder' of 'streven naar 50% lokaal eigenaarschap' en 'participatie met een omgevingsdialoog' blijken boterzacht als je bijvoorbeeld naar het project aan de Blaakweg in Harskamp kijkt. Dat is een ja-mits locatie, er is geen sprake van lokaal eigenaarschap en de voorgestelde participatie bleef bij een 'briefje in de bus' en het beantwoorden van wat vragen via Teams. Draagvlak in de buurt? Die is er niet. Waarom ondersteunen we dan als gemeente dat soort projecten? Hoe serieus neem je je eigen inwoners als je principes al zó snel overboord gooit?
Draagvlak
Draagvlak is essentieel. De Binnenveldse Energiestrategie laat zien hoe je met draagvlak uiteindelijk tot de mooiste coöperatieve projecten kunt komen. De aanleiding was echter minder positief; namelijk de mogelijke aanleg van grote zonnevelden waardoor bewoners zeiden; we gaan het zelf wel doen! Laten we daar wel lering uit trekken. Hoe kunnen we hetzelfde draagvlak creëren bij onze inwoners zonder dat er eerst iets over ze wordt uitgestort waar ze niet op zitten te wachten.
In november 2020 diende ik een breed gesteunde motie in om onze eigen wind- en zonnewijzer in het eerste kwartaal van dit jaar te evalueren. Hoe staat het eigenlijk met die evaluatie? Nu lijkt me een uitgelezen moment om lering te trekken uit het verschil tussen de theorie met principes en de praktijk waarin die los lijken te worden gelaten. Als iets ten kosten gaat van draagvlak, is het dat wel!
Dubbel ruimtegebruik en warme sokken
Tenslotte; bij de uiteindelijke uitvoering van de RES moet er meer aandacht zijn voor dubbel ruimtegebruik, waarbij (bijvoorbeeld) agrarische activiteiten geheel of gedeeltelijk gecombineerd kunnen worden met duurzame opwekking. Maar ook 'besparing' van energie krijgt wat ons betreft te weinig aandacht. In 2050 moeten we immers als gemeente maar liefst 45% besparing realiseren ten opzichte van het energiegebruik in 2018. Dat bereiken we niet alleen met glaswol en dikke sokken maar het betekent een fundamentele aanpassing van ons leven die veel verder gaat dan het plaatsen van windmolens en zonnevelden.